საუდის არაბეთის სამეფოს სამხრეთის უდაბნოს ქვიშებში ქრისტიანული კულტურის ძველი ძეგლებია აღმოჩენილი, იუწყება საინფორმაციო პორტალი „ლინგა“ საინფორმაციო სააგენტოებზე დაყრდნობით.

              ეგვიპტელმა არქეოლოგებმა ალექსანდრიის მახლობლად  აღმოაჩინეს უძველესი ხელნაწერი, რომელიც ღვთისმშობლისადმი ლოცვას შეიცავს. ამის თაობაზე ანტიოქიის მართლმადიდებელი ეკლესიის პრეს-ცენტრი იუწყება (1).

არტემი გრიგორიანი

       მართლმადიდებლური ხატთაყვანისცემის პოლემიკის კონტექსტში ნეოპროტესტანტი მქადაგებლებისგან შეიძლება ხშირად ასეთი არგუმენტი მოვისმინოთ: ძველმა ისრაელიანებმა ოქროს ხბო თვით იეჰოვა ღმერთის ხატად შექმნეს (გამ. 31:1-12). მათი წამოწყების შედეგი ყველასთვის ცნობილია, ვინს ძველი აღთქმის ისტორიას იცნობს. ამგვარად, ნეოპროტესტანტები მოცემულ ძველ აღთქმისეულ ეპიზოდს ეყრდნობიან, რომ მართლმადიდებლური ტრადიციის ცთომილება აჩვენონ, რომელმაც, ძველი ისრაელიანების მსგავსად ღვთის ხატის შექმნა და მისი თაყვანისცემა განიზრახა.

იოანე კაზარიანი

(წმ. ნინოს სახელობის მართლმადიდებლური ქრისტიანული აპოლოგეტიკურ-მისიონერული ცენტრი)

   ხატთაყვანისცემის პირველ აპოლოგიაში ჩვენ ქრისტიანობის პირველ სამ საუკუნეს და ნაწილობრივ IV საუკუნესაც შევეხეთ (1), მეორე აპოლოგიაში კი ადრეული ქრისტიანობის I ასწლეულის პერიოდზე ვისაუბრებთ. ქრისტიანობის პირველი საუკუნეების ავტორების ისტორიულ და საღვთისმეტყველო წყაროებზე დაყრდნობით ჩვენ ვაჩვენეთ, რომ ხატთაყვანისცემა, ზოგადად, ადრეული პერიოდის კათოლიკე ეკლესიისთვის მისაღებ ტრადიციას წარმოადგენდა (ამიტომაც არ საჭიროებდა აპოლოგიას); აღნიშნული ტრადიცია VIII საუკუნეში მსოფლიო კრების დონეზე დადგინდ და კათოლიკე ეკლესიის რწმენის დოგმატად დამტკიცდა.

სპეციალისტები, რომლებიც იორდანიაში აღმოჩენილ ბრინჯაოს ფურცლებს სწავლობენ (I ს. ჩვ. წ. აღ.), ვარაუდობენ, რომ მათზე ქრისტეს უძველესი გამოსახულება არის აღბეჭდილი. ერთ-ერთ ფურცელზე ამოტვიფრულია სახე ეკლის გვირგვინით, წარწერით: „ისრაელის მხსნელი“.